CON DƠI QUỈ QUYỆT
(Dựa theo truyện Ngụ ngôn cổ)
Chuyện này có đã lâu rồi,
Chiến trường sinh tử chọn nơi núi rừng.
Một bên bát ngát không trung,
Một bên rừng rậm, hang cùng, khe sâu.
Thú thường khoe mạnh khoe giàu,
Thức ăn tràn ngập năm Châu chín Mường
Mùa về thóc rụng đầy nương,
Loài Chim thiếu đói vẫn thường hỏi vay.
Thú càng lên mặt ta đây,
Nói năng bặm trợn, suốt ngày ba hoa.
Hai bên vì thế bất hòa,
Ban đầu mới chỉ lời ra tiếng vào.
Có khi chuyện rất tào lao,
Thế rồi cũng cứ vơ vào nọ kia.
Có hôm đêm đã về khuya,
Cùng nhau đấu khẩu đến thừa trống canh.
Người no kẻ đói sao đành,
Chúng bèn quyết đấu để giành ngôi Vương.
Núi cao thành bãi chiến trường,
Trời xanh rợp cánh chim muông dữ dằn.
Lúc đầu loài Thú khó khăn,
Tư duy chiến thuật có phần dưới cơ.
Chỉ huy lại kém nước cờ,
Bị loài chim dữ đánh cho tơi bời.
Núi cao, bãi cỏ ven đồi,
Chao ôi xác thú chết phơi ngập đồng.
Loài Chim hớn hở mừng công,
Ánh trăng tỏa khắp cánh đồng bao la.
Đến khi tiệc đã bày ra,
Đó đây điệu múa lời ca dập dìu.
Con Dơi đã đợi từ chiều,
Nó liền cất cánh bay theo nhập đàn.
Đến khi vào cuộc liên hoan,
Nó bèn cất giọng góp bàn nhỏ to.
Rằng: Chim là giống Tự do,
Chúng ta xứng đáng vai trò Đế vương.
Trận này ta chặn bốn phương,
Đánh cho loài thú cùng đường nát tan.
Đêm nay trong buổi liên hoan,
Tôi xin dâng khúc khải hoàn ngợi ca.
Bị thua mất đất mất nhà,
Họ hàng bầy Thú sinh ra chán đời.
Kẻ thì mê mải rong chơi,
Kẻ thân bảy thước ngủ vùi hang sâu.
Kẻ thì mê mải Hý cầu,
Kẻ vào rạp xiếc thi nhau lắc vòng.
Thế nhưng nỗi nhục bại vong,
Cứ như trái đắng khó lòng nuốt trôi.
Kỳ Lân hết đứng lại ngồi,
Nghĩ mình chúa tể, ở ngôi Cửu trùng.
Cái riêng giằng xé cái chung,
Ngẫm ra mới thấy tột cùng nỗi đau.
Nó liền cho gọi chư hầu,
Hổ vằn, Báo đốm, Tê Ngưu… tới bàn:
Một là bảo mật phòng gian,
Biết đâu có kẻ sẵn sàng bán thân.
Hai là tích cực rèn quân,
Ém binh bí mật, bất thần đánh ra
Lấy nơi hang động là nhà,
Chế nhiều cung nỏ bắn ra bất ngờ.
Tập trung các loại dây tơ,
Đan cho nhiều lưới để chờ bủa vây.
Cáo già dâng kế sách hay,
Sóc non tất bật suốt ngày truyền tin.
Ba năm bể lặng trời yên,
Loài chim trễ nải chỉ tìm chốn vui.
Đại Bàng giờ cũng sinh lười,
Phượng Hoàng sớm tối tìm nơi giải sầu.
Chỉ thương mấy chú Chim Sâu,
Lại thương mấy chú Bã Trầu, Chìa Vôi.
Biết là họa đến nơi rồi,
Biết là lửa bỏng dầu sôi sắp tràn.
Một ngày nắng đẹp trời quang,
Loài Cim đủng đỉnh giăng hàng cuối sông.
Lượn lờ khắp núi khắp đồng,
Phượng Hoàng gõ nhịp, Chim công cúi chào.
Bất ngờ pháo lệnh bay cao,
Bất ngờ loài Thú ào ào tấn công.
Đúng là sức Cọp sức Rồng,
Cứ như đất lở trời long trên đầu.
Hai bên áp át vào nhau,
Cánh chim quạt gió ào ào trên không.
Máu tươi lênh láng khắp đồng,
Xác Chim xác Thú đầy sông đầy vườn.
Chuyến này loài Thú mạnh hơn,
Tiến công, phòng thủ, ra đòn gắt gao.
Lưới vây chẳng sót chỗ nào,
Tên bay xé gió ào ào không trung,
Loài Chim trông thấy hãi hùng,
Biết mình lực kiệt thế cùng đành thua.
Trời kia lúc nắng lúc mưa,
Luật đời kẻ thắng làm Vua, lạ gì.
Loài chim lặng lẽ rút đi,
Nhường cho loài Thú đến kỳ mừng công.
Nắng lên tỏa khắp cánh đồng,
Tiếng đàn, tiếng sáo, tiếng cồng vang vang.
Con Dơi cũng đứng vào hàng,
Rằng thưa: Tôi cũng họ hàng các anh.
Vừa rồi hai phía giao tranh,
Loài Dơi dũng mãnh tung hoành khắp nơi.
Đánh cho chim chóc tơi bời,
Xá gì nguy hiểm ở nơi chiến trường.
Mấy lần tôi đã bị thương,
Mấy lần tôi đã ngoan cường vùng lên.
Kỳ lân đắc ý phán liền:
Rằng đây với đó có duyên họ hàng.
Bốn chân bò dọc bò ngang,
Lông Mao phủ kín rõ ràng họ ta.
Mừng công bốn biển là nhà,
Con Dơi lại cất tiếng ca Khải Hoàn.
Bẵng đi độ một thời gian,
Loài Chim-Loài Thú họp bàn với nhau,
Chiến tranh có ích gì đâu,
Từ nay ta bắt tay nhau giảng hòa.
Tin mừng vừa mới loan ra,
Khắp sông khắp núi tiếng ca ngập tràn.
Hai loài mở hội liên hoan,
Cùng nhau tổ chức Diễn đàn yêu thương.
Con Dơi nằm ở ven đường,
Loay hoay chưa biết định nương bên nào.
Bất ngờ chim Cú trên cao,
Sà ngay xuống đất nhấc đầu nó lên.
Rõ ra là giống thấp hèn,
Xưa nay lươn lẹo vốn quen dối lừa.
Đánh đau một trận cho chừa,
Quẳng ra ngoài bãi cỏ thưa ven đồi.
Chừng như cũng biết nhục rồi,
Loài Dơi lẩn tránh những nơi đông người.
Rúc trong hang động ngủ vùi,
Chờ cho tắt ánh mặt trời mới ra.
Chuyện đời nhắc nhở người ta,
Sống khôn quá mức -lại là kẻ ngu.
Lê Hải Châu